تاثير طب فشاري بر نقطه هوگوي دست راست بر شدت درد فاز فعال زايمان در زنان نخستزا

Transcript

1 : تاثير طب فشاري بر نقطه ي دست راست بر شدت درد فاز فعال زايمان در زنان نخستزا ۲ ۱ ١ * گيتي ازگلي MSc صديقه صديق MSc رضا حشمت MSc حميد علوي مجد PhD چکيده اهداف. درد زايمان در رديف شديدترين دردهاي انسان است. درد شديد و کنترلنشده زايمان باعث بروز عوارض نامطلوب براي مادر و جنين ميشود. با وجود استفاده از داروهاي مختلف تسکيندهنده درد کنترل درد زايمان هنوز يکي از معضلات بهداشتي- درماني است. اين مطالعه با هدف تعيين تاثير طبفشاري بر نقطه ي دست راست بر شدت درد مرحله اول زايمان در زنان نخستزا انجام شد. مواد و روشها. اين مطالعه کارا زمايي باليني تصادفي کنترلدار در ۷۰ زن باردار واجد شرايط انجام شد که بهصورت تصادفي در دو گروه فشار بر نقطه و قرار گرفتند. مداخله در ديلاتاسيونه يا ۴-۵ ۶-۷ و ۸-۱۰ سانتيمتر و در طول ۶ انقباض رحمي انجام شد. دادهها با استفاده از مقياس درجهبندي عددي جمعا وري شد. از ا زمون من- ويت ين و ويلکاکسون برای بررسي دادهها استفاده شد. يافتهها. تفاوت ا ماري معنيداري بين ۲ گروه از نظر سن مادر سطح تحصيلات شغل وضعيت حاملگي (خواسته يا ناخواسته بودن) الگوي انقباضات رحمي (تعداد مدت و شدت) نمره بيشاب تقويت زايمان با اکسيتوسين و وزن نوزاد وجود نداشت. ميانگين کاهش نمره درد بعد از اولين مداخله در گروه ۳/۰۶- و در گروه ۰/۴۳- بود (۰/۰۰۱>p). در دومين مداخله ميانگين کاهش نمره درد در گروه ۳/۴۶- و در گروه ۰/۲۳- بود (۰/۰۰۱>p). در سومين مداخله ميانگين کاهش نمره درد در گروه ۳/۳۱- و در گروه ۰/۲۳- بود (۰/۰۰۱>p). نتيجهگيري. فشار بر نقطه در کاهش درد زايمان موثر است. تداوم طب فشاري موجب افزايش تسکين درد زايمان ميشود. کليدواژهها: شدت درد فاز فعال زايمان طب فشاري نقطه زنان نخست زا ozgoli@yahoo.com دريافت مقاله: ٨٨/٥/٦ پذيرش مقاله: ٨٨/١١/١٦ * نويسنده مسي ول: دانشکده پرستاری و مامايي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تهران ايران ۱ دانشکده پرستاری و مامايي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تهران ايران ۲ دانشکده پيراپزشکی دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تهران ايران

2 تاثير طب فشاري بر نقطه ي دست راست بر شدت درد فاز فعال زايمان در زنان نخستزا گيتي ازگلي و همکاران مقدمه درد زايمان احتمالا شديدترين دردي است که يک مادر در طول عمر خود ا ن را تجربه مي کند [۱]. درد شديد زايمان ميتواند با ايجاد ا شفتگيهاي هيجاني دراز مدت در مادر سلامت رواني او را مختل نمايد و همچنين در روزهاي بحراني و نخست بعد از زايمان اثر منفي بر روابط مادر و نوزاد گذاشته و با ايجاد ترس از بارداري بعدي در روابط خانوادگي زاي و نيز اختلال ايجاد کند. همچنين درد شديد و کنترلنشده زايمان موجب کمبود اکسيژن در جنين و متعاقب ا ن الگوي غيرطبيعي ضربان قلب و کاهش نمره ا پگار نوزاد ميشود. اين مسا له مداخلات مامايي و عوارض ناشي از ا ن را افزايش ميدهد. بهعلاوه عدم کنترل صحيح اين درد ميتواند موجب اختلال در انقباضات رحمي و افزايش شيوع زايمان سزارين شود [۲ ۴]. ۳ از طرفي عليرغم استفاده از داروهاي مختلف تسکيندهنده درد کنترل درد زايمان هنوز يکي از معضلات بهداشتي- درماني بسياري از کشورهاست [۵]. طب فشاري بهعنوان يکي از روشهاي تسکين درد از شاخههاي علوم پزشكي جامعهنگر است و در واقع از درمانهاي طب مکمل محسوب میشود [٦]. طب فشاري مبتني بر اصول طب سوزني است [۷]. براساس عقيده طب سوزني بيماري در نتيجه عدم تعادل انرژي ايجاد ميشود. بنابراين براي تصحيح اين عدم تعادل بايد در نقاط خاصي از بدن سوزن وارد شود [۸]. اين نقاط در طول مريدينها (Meridian) قرار دارند که به همه اندامهاي بدن انرژيرساني ميکنند. لزوما اين نقاط نزديک اندام متاثر قرار نگرفتهاند. ظاهرا فعالسازي اين نقاط موجب ا زادسازي انرژي ميشود [۶]. طبق عقيده طب سنتي چين کليه موادي که در طبيعت وجود دارند در دو نيروي ين و يانگ خلاصه ميشوند. اين دو نيرو مانند دو قطب مخالف عمل کرده و تعادل اين دو نيرو ضامن سلامتي انسان است. هر موجودي دو جنبه ين و يانگ دارد. در اين تقسيمبندي زنان ين و مردان يانگ هستند. با توجه به اين نکته ين و يانگ باعث ايجاد انرژي حياتي بهنام کي (Qi) در بدن ميشوند که اين جريان در طول مريدينهاي خاصي گردش کرده و در واقع کمبود بيکفايتي يا ازدياد اين انرژی منجر به وقوع بيماري ميشود [۹]. در طب سنتي چين بدن انسان را بهصورت کلافهاي از مريدينها تصور ميکنند که هر يک از نقطه خاصي شروع شده و مسير طولاني را در سراسر بدن طي ميکنند. مريدينها مسي ول ارتباط اندامهاي داخلي با بافتهاي مختلف و نيز مراکز سطحي بدن هستند. در بدن ۱۲ مريدين اصلي وجود دارد از جمله اين مريدينها مريدين روده بزرگ را ميتوان نام برد [۶]. نقطه يا LI4 (Large (4 Intestine يکي از نقاط مهم مريدين روده بزرگ است. اين نقطه پشت دست بين اولين و دومين استخوان متاکارپ قرار دارد (شکل ۱) [۱۰]. شکل ۱) نقطه نقطه يکي از نقاط ديستال اندام فوقاني است که در طول زايمان بايد بهشدت تحريک شود [۱۱]. چانگ و همکاران در مطالعه خود از طب فشاري بر نقاط و مثانهاي ۶۷ (BL67) استفاده کردند [۱۲]. کو و زو نيز در مطالعه خود طب سوزني الکتريکي بر نقاط و ۶ طحالي را در تسکين درد موثر دانستند [۱۳]. در اکثر مطالعات از نقاط ي هر دو دست در ترکيب با ساير نقاط استفاده شده است. گاهي اوقات اين تحريک همزمان با اقدامات روتين بخش زايمان تداخل دارد يا اينکه تحريک همزمان نقاط مقدور نيست. با توجه به اينکه طبق عقيده طب سنتي چين زنان ين و مردان يانگ هستند بنابراين سمت راست بدن ين و سمت چپ بدن يانگ است. از اين رو براي درمان زنان ميتوان بيشتر از سمت راست استفاده کرد. با توجه به اين نکته که کارا زماييهاي باليني کافي برای اکتشاف جوانب مختلف طب فشاري در مامايي وجود ندارد هدف از اين مطالعه تعيين تاثير طب فشاري بر نقطه ي دست راست بر شدت درد فاز فعال زايمان در زنان نخست زا بود. مواد و روشها اين مطالعه يک کارا زمايي باليني تصادفي کنترلدار است که از مرداد تا ا بان ۱۳۸۷ در بيمارستان شهيد اکبرا بادي انجام ٢٣٠

3 دوره ۱۴ شماره ۴ زمستان ۱۳۸۸ مجله پزشکی کوثر گرفت. با استفاده از جداول برا ورد حجم نمونه در تحليل واريانس با پارامترهاي زير انجام شد: α= ۰ / ۰۵ Z ۱- α/۲ = ۱ / ۹۶ /σ= ۰ / ۱ β= ۰ / ۰۵ که بر اين اساس حداقل تعداد نمونه در هر يک از دو گروه ۳۲ نفر بود. با توجه به احتمال افت تعداد نمونهها در هر گروه ۳۵ نفر و در مجموع ۷۰ نفر درنظرگرفته شد. زنان نخستزاي مراجعهکننده براي زايمان بهصورت مبتني بر هدف انتخاب شده و در مرحله بعد بهطور تصادفي با استفاده از نرمافزار انتصاب تصادفي براي کارا زمايي باليني در دو گروه قرار گرفتند. معيارهاي ورود به مطالعه سن ۱۹-۳۵ سال بارداري ترم ديلاتاسيون ۴-۵ سانتيمتر دهانه رحم وجود سه انقباض رحمي در ۱۰ دقيقه عدم تب اسهال و بيماريهاي مزمن از جمله بيماريهای روحي و رواني قلبي کليوی صرع روماتيسم مفصلي گذراندن بارداري بيخطر و عدم وجود عوارض مامايي (دکولمان ضربان غيرطبيعي قلب جنين و غيره) در بدو ورود به مطالعه بود. معيارهاي خروج از مطالعه سزارين اورژانس قبل از تکميل سه مرحله مداخله و عدم تمايل به ادامه شرکت در مطالعه بود. ابزار گردا وري دادهها شامل فرم اطلاعاتي چک ليست مه و معاينه و مقياس درجهبندي عددي درد بود. برای کسب اعتبار چک ليست مه و معاينه و فرم اطلاعاتي از روش تعيين اعتبار محتوي استفاده شد. براي کسب اعتبار تعيين صحيح نقطه و نحوه اعمال فشار از روش تعيين اعتبار همزمان استفاده شد. پژوهشها نشان دادهاند که مقياس درجهبندي عددي براي سنجش شدت درد داراي اعتبار خوبي است و به کرات در پژوهشهاي مختلف مورد استفاده قرار گرفته است [۲ ۱۲]. ۱۱ براي بررسي پايايي چک ليست مه و معاينه و روش انجام پروسيجر از پايايي همارز استفاده شد. بهمنظور تعيين پايايي انجام طب فشاري در اين پژوهش پژوهشگر پس از گذراندن دوره ا موزشي نزد متخصص طب سوزني به تعيين پايايي روش انجام کار خود پرداخت به اين ترتيب که متخصص طب سوزني و پژوهشگر به اعمال فشار بر نقاط ی ۱۰ نفر اقدام کرده و مجموعه احساسات ايجاد شده شامل احساس سنگيني کرختي فشار و غيره را ثبت نمودند. کليه ا يتمها براي دو قضاوتکننده توسط ا زمون مکنمار و کاپا مورد ا زمايش قرار گرفت. نتايج ا زمون کاپا (۱=κ) و ا زمون مکنمار (۰/۰۵<p) نشاندهنده توافق بالا بين دو فرد انجامدهنده طب فشاري بود. مقياس درجهبندي عددي با ساير مقياسهاي مربوط به سنجش درد داراي همبستگي بالايي است [۲]. به عقيده وال و ملزاک مقياس درجهبندي عددي درد معتبر و پاياست [۱۴]. سپس يکي از پژوهشگران به بخش زايمان بيمارستان شهيد اکبرا بادي مراجعه کرده و افراد موافق و واجد شرايط ورود به مطالعه را انتخاب نمود. با ارايه توضيحات کافي در مورد اهداف و گروهها از نمونهها رضايتنامه کتبي اخذ شد. سپس افراد بهصورت تصادفي در دو گروه (گروه فشار بر نقطه و گروه ) قرارگرفتند. هر بار فقط يک نمونه تحت کنترل پژوهشگر قرار ميگرفت. قبل از شروع به کار انقباضات رحمي کنترل ميشد. سپس ميزان درد زايمان قبل از انجام مداخله با مقياس درجهبندي عددي مشخص ميشد. مداخله در ديلاتاسيونهاي ۴-۵ ۶-۷ و ۸-۱۰ سانتيمتر و در زمان انقباضات رحمي اعمال شد. در گروه فشار بر نقطه از افراد خواسته شد در وضعيت دلخواه قرار بگيرند. پژوهشگر طوري قرار ميگرفت که روبهروي صورت زاي و باشد و زماني که زاي و درد خود را اعلام مينمود پژوهشگر با کمک انگشت شست دست راست خود روي نقطه ي دست راست زاي و را فشار میداد. برای ممانعت از ايجاد ناراحتي فشار بهصورت عميق و عقب- جلو شونده در حول نقطه و تا حد ايجاد تغيير رنگ در ناخن پژوهشگر اعمال ميشد. بعد از خاتمه انقباض فشار متوقف و با شروع انقباض بعدي ا غاز ميشد. اين عمل تا سه انقباض تکرار شده سپس از افراد درخواست مي شد شدت درد خود را بر مقياس درجهبندي عددي درد مشخص کنند. چناچه شدت درد ۰-۴ حاصل ميشد پروسيجر تا فرارسيدن زمان مداخله دوم بايد متوقف میشد. درصورت عدم دستيابي به اين حد از کاهش درد يا تمايل زاي و به ادامه پروسيجر باوجود شدت درد ۰-۴ پروسيجر تا سه انقباض ديگر ادامه مييافت و بلافاصله بعد از خاتمه ۶ انقباض رحمي ميزان درد سنجيده ميشد. اين فرا يند در ديلاتاسيونهاي ۶-۷ ٢٣١

4 تاثير طب فشاري بر نقطه ي دست راست بر شدت درد فاز فعال زايمان در زنان نخستزا گيتي ازگلي و همکاران و ۸-۱۰ سانتيمتر تکرار ميگرديد. برای تعيين صحت اعمال (۹/۷۶ ۹/۵۳) بود که تفاوت ميانگين نمرات درد قبل و بعد از فشار بر نقطه مذکور در مورد مجموعه احساسات دي کي (DeQi) که شامل احساس گرما کرختي بيحسي درد سنگيني و ا رامش بود سي وال ميشد. در گروه پژوهشگر بر بالين زاي و حضور مييافت و کليه اقدامات انجامشده براي گروه ا زمون به جز فشار بر نقطه را براي اين گروه انجام ميد د.ا شدت درد در فواصل ذکر شده براي گروههاي ا زمون در اين گروه نيز سنجيده ميشد. دادههاي حاصل از فرم اطلاعاتي و چک ليست مه و معاينه و مقياس درجهبندي عددي استخراج و با استفاده از ا زمون فريدمن من-ويتني و ويلکاکسون و با بهکارگيري نرمافزار SPSS 16 بررسي شدند. اين پژوهش در کميته اخلاق دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي مطرح و تاييد شد. نتايج براساس يافتههاي بهدست ا مده از اين پژوهش ميانگين سني افراد شركتكننده گروههاي فشار بر نقطه ۲۲/۸۶±۳/۱۶ و گروه ۲۴/۳۱±۴/۱۰ سال بود. همچنين افراد از نظر سطح تحصيلات شغل سن بارداري وضعيت کيسه ا منيون دريافت اکسيتوسين و وزن نوزاد يکسان بودند و تفاوت ا ماري معنیداري بين گروههاي مطالعه از نظر متغيرهاي مذکور وجود نداشت. ميانگين نمره درد در گروه قبل و بعد از مداخله اول و دوم و سوم به ترتيب ۷/۴۶) (۴/۴۹ ۸/۵۷) (۵/۱۱ و ۹/۵۱) (۶/۱۴ بود که تفاوت ميانگين نمرات درد قبل و بعد از مداخله در هر سه مرحله معنیدار بود. جدول ۱) تغييرات نمره درد حين و بعد از مداخله در ۳ گروه ا ماره مراحل ديلاتاسيون ميانگين کاهش نمره درد (p<۰/۰۰۱) ۴-۵ -۳/۰۶±۱/۲۵ نتيجه ا زمون من- ويتنی (Z) ۸۳/۵۰-۰/۴۳±۰/۹۷ ۶-۷ ۱۶-۳/۴۶±۱/۳۷ ±۰/۵۹ ۸-۱۰ ۵۸/۵-۳/۳۱±۱/۶۹ ±۰/۸۷ ميانگين نمره درد در گروه قبل و بعد از زمانهاي مشخص اول و دوم و سوم به ترتيب: (۷/۶۰ ۷/۰۹) (۸/۶۰ ۸/۳۷) و مداخله در مرحله اول و دوم معنیدار بود. اما در مرحله سوم تفاوت معنیداري مه نشد. همانطور که در جدول ۱ نشان داده شده ميانگين کاهش نمره درد قبل و بعد از مداخله در تمام گروهها (با استفاده از ا زمون من-ويتنی) از نظر ا ماري معنیدار بود (۰/۰۰۱>p). جدول ۲) ميانگين نمره درد تغييرات نمره درد حين و بعد از مداخله در ۳ گروه بعد از حين مراحل ديلاتاسيون مداخله مداخله ۴-۵ -۳/۰۶-۲/۵۴ ا زمون ويلکاکسون p=۰/۰۰۱ p=۱ =-۳/۴۹ =۰/۰۰۱-۰/۴۳-۰/۴۶ ۶-۷ p=۰/۰۰۱ p=۰/۶۵ =-۳/۲۰ =-۰/۴۴-۳/۴۶-۳/۱۱ ۸-۱۰ p=۰/۰۲ p=۱ =-۲/۲۳ =۰/۰۰۱-۳/۳۱-۳/۱۷ نتايج ا زمون ويلکاکسون نشان داد که فشار بر نقطه در هر سه مرحله ديلاتاسيوني سه انقباض از شروع مداخله (حين مداخله) و بعد از مداخله اختلاف معنيداري داشته و بهعبارت ديگر ادامه مداخله توانسته از شدت درد بکاهد. ا ناليز ا ماري در گروه اختلاف ا ماري معنیداري را بين دو زمان مشخص شده در سه مرحله نشان نميدهد (جدول ۲). بحث يافتههاي پژوهش تاثير نقطه را بر کاهش درد زايمان تاييد ميکند. در مطالعه واترز و رايسلر پس از انجام ماساژ يخ بر نقطه ي دست راست در طي ۳ تا ۴ انقباض رحمي به شدت درد ۴۹/۶ بر مقياس ا نالوگ ديداري ۱۰۰ ميليمتري دست يافتند [۷]. نتايج يافتههاي مطالعه ما را در زمينه انجام طب فشاري بعد از سه انقباض رحمي تاييد ميکند. در مطالعه چاي و و همکاران بعد از ۳۰ دقيقه درمان توسط تنس بر نقاط و ۶ طحالي به نمره درد ۴/۵ در گروه تنس دست يافتند [۱۵] که مشابه نتيجه مطالعه ما بود. اين نتايج در حالي است که مطالعه ما بدون استفاده از هيج ابزاري تنها با فشار انگشتان دست بر نقطه ي دست راست انجام شد درحاليکه در مطالعه چاي و و همکاران از دستگاه تنس بر نقاط ٢٣٢

5 دوره ۱۴ شماره ۴ زمستان ۱۳۸۸ مجله پزشکی کوثر ي هر دو دست استفاده نمودند. شايد تحريک يکطرفه نقطه به اندازه تحريک دوطرفه ا ن در تسکين درد زايمان موثر باشد و برای عدم تداخل با اقدامات روتين بخش مامايي بتوان از تحريک يکطرفه نقطه به اندازه تحريک دو طرفه ا ن سود جست. البته ويهونگ و همکاران مطالعهاي بهمنظور بررسي اثرات تحريک يکطرفه و دوطرفه نقطه و نقطه ۱۱ مريدين روده بزرگ به صورت يکطرفه دوطرفه و ترکيب نقاط با يکديگر انجام دادند و تفاوت ا ماري معنیداري در اثرات تحريک ترکيبي نقاط مذکور مه نکردند [۱۶]. تنها اثر ا ستانه درد فشاري ناحيه در نتيجه سوزن زدن دوطرفه افزايش يافته بود. مطالعات بيشتري در مورد اثرات تسکين تحريک يکطرفه يا دوطرفه نقاط برای تصميمگيري در اين زمينه مورد نياز است. ا ناليز ا ماري در گروه نيز اختلاف معنیداري قبل و بعد از زمان مشخص شده در ديلاتاسيون ۵-۴ و ۶-۷ سانتيمتر را نشان ميدهد. اما در ديلاتاسيون ۸-۱۰ سانتي متر اين اختلاف از نظر ا ماري معنیدار نيست. در مطالعه چاي و و همکاران که از پلاسبو تنس بر نقاط و ۶ طحالي استفاده کرده بودند در ابتدا به کاهش درد در حدود ۳ درجه بر مقياس ا نالوگ ديداري و در ادامه به کاهش درد بيشتري در گروه تنس دست يافتند. در مطالعه ما علت تفاوت نمره درد قبل و بعد از زمان مشخص در گروه ميتواند ناشي از حضور پژوهشگر بر بالين بيمار باشد. در ديلاتاسيون ۸-۱۰ سانتيمتر اختلاف بين نمره درد قبل و بعد از مداخله از بين رفت. اين نکته نشان ميدهد که شايد حضور بر بالين زاي و بتواند بر کاهش درد او در مراحل اول تاثير بگذارد اما اين تاثير با پيشرفت زايمان به تنهايي کافي نيست و بايستي يک روش موثر و کارا مد مورد استفاده قرار گيرد. اين حالت ميتواند نشاندهنده اين امر باشد که اثرات طب فشاري تنها بهعلت حضور در بالين زاي و نيست بلکه از طريق مکانيزمهاي خاصي بر شدت درد زايمان تاثير میگذارد. در مطالعه کو و زو که از تحريک الکترا کوپانکچر در نقاط و ۶ طحالي استفاده شده بود ميانگين نمره درد در افرادي که تحريک الکتريکي نقاط طب سوزني را دريافت کرده بودند نسبت به گروه کمتر بود که نتايج مطالعه ما را تاييد ميکند. همچنين کو و زو در همين مطالعه ميزان بتااندورفين و ۵ -هيدروکسي تريپتامين خون محيطي را برای مشخصشدن مکانيزم اثر تحريک الکتريکي نقاط طب سوزني سنجيدند و مشخص شد که ميزان بتا اندورفين و ۵- هيدروکسي تريپتامين در گروه مداخله بيشتر از گروه بوده است. مقايسه تفاوت نمره درد بين دو گروه اختلاف ا ماري معنیداري را مشخص نمود. در مطالعه چاي و و همکاران ميانگين تفاوت نمره درد در گروه تنس بر نقاط و ۶ طحالي ۳- گزارش شد که نتايج مطالعه ما را تاييد ميکند. چاي و و همکاران نيز در مطالعه خود مداخله را در فاز فعال و زماني که افرد سه انقباض در ۱۰ دقيقه داشتند و در طول انقباضات رحمي انجام دادند. در مطالعه چ گان وهمکاران نيز تفاوت ا ماري معنیداري در مرحله فعال زايمان بين گروههاي طب فشاري ماساژ افلوريج و گروه وجود داشت اما در مرحله انتقالي ليبر (ديلاتاسيون ۱۰-۸ سانتيمتر) هيچ تفاوتي در نمره درد گروه طب فشاري (نقطه و مثانهاي ۶۷) با گروه ماساژ افلوريج و وجود نداشت. شايد علت اختلاف بين نتايج مطالعه ما و مطالعه چانگ تفاوت در روشکار باشد. در مطالعه ما از فشار بهصورت عقب-جلو شونده بر نقطه استفاده شد. به عقيده سيتاکس فشار بهصورت عقب- جلو شونده و چرخشي در امتداد کانال ميتواند موجب تشديد جريان انرژي درون کانال شده و اثرات درماني بيشتري را سبب شود. تفاوت ديگر شايد در اين باشد که در مطالعه چانک و همکاران واحدهاي پژوهش از هر دو گروه نخستزا و چندزا بودند. به عقيده اسلون و همکاران زني که قبلا زايمان داشته درک متفاوتي از درد زايمان دارد. درحاليکه در مطالعه ما تمام واحدهاي مورد پژوهش نخستزا بودند. در واقع نتايج حاکي از اين است که تداوم مداخله موجب کاهش بيشتر شدت درد در واحدهاي پژوهش میشود. احتمالا در نتيجه تداوم تحريک نقاط طب سوزني جريان انرژي حياتي در مريدينها تشديد شده و اثرات درماني قويتري برجا ميگذارد. شايد با ادامه روند درمان بتوان به ميزان بيشتري از کاهش درد دست يافت اما براي اظهار نظر قطعيتر نياز به انجام مطالعات بيشتري است. ٢٣٣

6 تاثير طب فشاري بر نقطه ي دست راست بر شدت درد فاز فعال زايمان در زنان نخستزا گيتي ازگلي و همکاران ۶- نويدي ع يل اصغر قاسميسليمانيه خديجه. روشهاي طب سنتي و نوين. تهران: انتشارات تيمورزاده ۱۳۸۲. 7- Waters B, Raisler J. Ice massage for the reduction of labor pain. J Midwifery Women s Health. 2003;48(5) ۸- حشمت رضا رستمي اورانوس. طب سوزني و مامايي. تهران: انتشارات تيمورزاده ۱۳۸۶. 9- Liangyue D. Chinese acupuncture and moxibustion. Behijing: Foreign Languages Press; Jingsheng Z. A newly compiled practical English- Chinese library of traditional Chinese medicine. Shanghai: House of Shanghai of Traditional Chinese Medicine; ۱۱- استاكس گابريل پومرانز بروس. اصول طب سوزني. خدمت حسين نويدي علياصغر حليساز محمدتقي مترجمين. تهران: انتشارات تيمورزاده.۱۳۷۷ 12- Chung U. Effects of LI4 and BL67 acupressure on labor pain and uterine contractions in the first stage of labor. Nurs Res. 2003;11(4): Qu F, Zhou J. Electro-acupuncture in relieving labor pain. Ecam. 2006;4(1): Wall P, Melzack R. Text book of pain. 4 th ed. Edinburgh: Churchill Living Stone; Chao A. Pain relief by applying Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) on acupuncture points during the first stage of labor: A randomized double-blind placebo-controlled trial. Pain. 2007;127(1): Weihong L. A comparison of effects on regional pressure pain threshold produced by deep needling of LI4 and LI11, individually and in combination. Complement Ther Med. 2008;16: نتيجهگيري فشار بر نقطه در کاهش درد زايمان نسبت به گروه موثرتر است و تداوم طب فشاري موجب افزايش تسکين درد زايمان ميشود. منابع ۱- رفيعي محمد جورابچي علي صفاري محمود ابطحي حميد. بررسي تاثير بيحسي اپيدورال با دو داروي مارکاي ين و فنتانيل بر روي زايمان طبيعي بدون درد و ا پگار نوزاد. مجله دانشگاه علوم پزشکي سمنان. ۱۳۸۴ ۱۲-۴:(۱)۷. ۲- پازنده فرزانه فيروزهچيان فيروزه شرفي سيدهافسر علويمجد حميد. مقايسه تاثير استنشاق مخلوط اکسيژن و اکسيد نيتروژن با تحريک الکتريکي عصب از راه پوست بر شدت درد مرحله اول زايمان در زنان مراجعهکننده به زايشگاه مهديه تهران. مجله پژوهشي دانشکده پزشکي. ۱۳۸۳ ۷۳:(۴)۲۸ -.۲۶۹ ۳- حسنپور بتول سالاري الهه. بررسي تاثير ا موزش تمرينات تنفسي بر شدت درد زايمان در زنان نخستزا. دوماهنامه دانشگاه. ۱۳۸۵ ۹-۱۴:(۶۳)۱۳. ۴- هاکر مور. ضروريات بهداشت زنان و مامايي هکرمور. ملکمحمدي سالار مترجم. تهران: انتشارات تيمورزاده ۱۳۸۴. ۵- گليان تهرانيشهناز واثقرحيمپرور فاطمه مهران عباس نيكخواه عصمت. تاثير ا رامسازي به روش مراقبه بر شدت درد و طول فاز فعال زايمان در زنان نخستزا. مجله دانشکده پرستاري- مامايي دانشگاه علوم پزشکي تهران. ۱۳۸۵ ۵۱-۶۱:(۳)۱۲. ٢٣٤

7 Kowsar Medical Journal Volume 14, Issue 4, Winter 2010 Page: 38 Effect of right hand hegu acupressure on pain intensity of active phase of labor in primiparous women Ozgoli G. * MSc, Sedigh S. 1 MSc, Heshmat R. 1 MD, Alavi Majd H. 2 PhD Abstract Aims. Labor pain is from the most sever pains of human. Sever and uncontrolled labor pain lead to undesirable side effect for mother and embryo. Despite of different kind of analgesic drug usage, labor pain management is yet one of the health-treatment difficulties. This study was performed to determine the effect of right hand hegu acupressure on labor pain intensity on primiparous women in the first stage of labor. Materials & Methods. This randomizes clinical trial study with control group was administrated in 70 parturient women that were randomly assigned to two hegu acupressure and control groups. Interventions were done in 4-5, 6-7 and 8-10 cm of dilatations of cervix and in the period of 6 uterine contractions. Data was collected by numerical rating scale and analyzed by Mann-Whitney and Wilcoxon methods. Results. There was not a significant difference between mother s age, education level, occupation, status of pregnency (wanted or unwanted), contraction pattern (number, duration and intensity), bishop score, strengthening the labor with oxytocin and baby's weight in two groups. After the first intervention the mean of pain score reducing was in hegu and in control group (p<0.001). After the second intervention the mean of pain score reducing was in hegu and in control group (p<0.001). After the third intervention, the mean of pain score reducing was in hegu and in control group (p<0.001). Conclusion. Acupressure on hegu point is effective on labor pain decreasing. Continuing the acupressure cause to increasing of labor pain reliefing. Keywords: Pain Intensity, Active Labor Phase, Acupressure, Hegu Point, Primiparous Submission Date: 28/7/2009, Acceptation Date: 12/4/2010 * Correspondence address: Faculty of Nursing & Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran gozgoli@yahoo.com 1 Faculty of Nursing & Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran 2 Faculty of Paramedicine, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran